yah

SAMBORY

2008-03-06 13:04
SAMBORY
Wieś biegnąca równolegle wzdłuż rzeki Biebrzy. W Samborach, przy ujściu Biebrzy do Narwi znajduje się stare grodzisko. Jest pozostałość grodu, który wspierał i osłaniał pobliski gród i kasztelanię w Wiźnie. Kształt grodziska, a zwłaszcza jego położenie przy połączeniu się Biebrzy z Narwią interesowało wielu amatorów przeszłości i starożytności. W XIX wieku Samborami i grodziskiem interesował się archeolog – amator, hrabia Ludwik de Fleury .Był on właścicielem majątku w Gełczynie, leżącym po drugiej stronie Biebrzy, naprzeciw Sambor.

Pierwszych naukowych badań archeologicznych samborskiego grodziska w 1955 roku dokonali J. i A. Kamieńscy. Na podstawie odnalezionych szczątków budowli i fragmentów ceramiki ustalono, że grodek w Samborach został zbudowany w okresie między XI a XIII wiekiem. Sama nazwa grodu Sambory, co ze staropolska znaczy wieża obronna, sugeruje, że funkcja tego grodu miała charakter fortyfikacyjny. Przeznaczeniem grodu m. in. Było kontrolowanie ujścia Biebrzy do Narwi. W tym czasie, bowiem Biebrza była drogą wodną z północy na południe, gdzie częsta płynęły łodzie wojowniczych Jaćwingów, Litwinów i innych wojowników.

Początkowo nazwa Wizna prawdopodobnie obejmowała również i Sambory. Natomiast XV wieku Sabmbory mogły być częścią Wierciszewa.
Więcław zwany Samborem, od którego wywodzi się nazwa osady, posiadał w tym miejscu bindugę, ewentualnie był urzędnikiem książęcym zamieszkałym w Wiźnie. W Samborach pobierał opłate za spław drzewa na Biebrzy. Musiał z tego tytułu mieć znaczne dochody. W latach 1414-1425 kupił wujtostwo od Kiełcza w Przytułach. W 1428 roku Więcław Sambor pożyczył pieniądze dziedzicom Kamianki pod zastaw ich dóbr. Dług nie został spłacony i dobra przeszły na jego własność. W 1473 r. książę Kazimierz III sprzedał synowi Janusza z Sambor jedną włókę i sześć mórg ziemi przy dobrach Sambory z jednym brzegiem rzeki Biebrzy.
Sambor był zawsze określany jak mieszkaniec Wizny. Było to potwierdzenie jego urzędniczej funkcji w Samborach. Kiedy grodzisko Sambory ogółem miało19 włók ziemi, to w1483 r. szlachcic Jan Szambrowicz z Wizny posiada w Samborach tylko 3 włóki ziemi. W tym czasie szlachcic Maciej bukowski z Sambor posiadał 1,5 włóki ziemi.
Samborski gródek zbudowano na cyplu, wysokiej krawędzi dolnego biegu rzeki Biebrzy. Rzeka ochraniała fortyfikację grodu od strony wschodniej. Od południa i zachodu dostęp do grodu utrudniał naturalny ciek wodny, stanowiący jakoby fosę. Górny pierścień grodziska, na którym niegdyś stały zabudowania i umocnienia był stosunkowo niewielki, o wymiarach 45 m na 25 m. wysokość wzgórza i jego położenie w terenie wskazują, że musiała to być imponująca, jak na owe czasy strażnica. Widac z niej było teren doliny przy zbiegu Biebrzy i Narwi na odległośc ponad 5 km. Od strony północnej do gródka poprzez wieżę prowadziła droga zbudowana z polnego kamienia i cegieł. Szczątki tej drogi pozostały do dziś.

W czasie badań archeologicznych nie odkryto bezpośrednio pod grodem zabudowań podgrodzia. Świadczy to, że Gródek w Samborach był obiektem typowo wojskowym, spełniającym zapewne w stosunku do Wizny rolę pomocniczą.

Dzisiejsza wieś Ruś, której zabudowania sięgaja niemal granic samborskiego grodziska, prawdopodobnie była niegdyś osadą pełniącą służebna rolę w stosunku do grodów w Wiźnie i Samborach. Ruś, w pewnym sensie, mogła spełniać rolę samborskiego podgrodzia.
W XII wieku, w czasie krótkiego wladania ziemią wiską przez ruskich książąt, pod Samborami zostali sprowadzeni ruscy osadnicy. Oni to założyli osadę Ruś.

W latach 90- tych XVIII wieku wsie okolic Wizny , wraz z ich wlaścicielami zstały spisane , w aktach przechowywanych w Archiwum Kapituły Łowickiej.
Sambory w tym okresie dzierżyli Samborscy, Tabędzcy, Sokołowscy, Jałbrzykowscy, Wysoccy i Mroczkowscy.